Wspomnienie Barbary Raczyńskiej-Czyżyk

Dziś rocznica urodzin Barbary Raczyńskiej-Czyżyk. Zapraszamy do wysłuchania fragmentów jej wspomnień (tutaj: https://www.facebook.com/zamekBrzeg/videos/409014871782850, czytanych przez Ewę Wyszomirską, aktorkę Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu; są one elementem wystawy stałej w naszym muzeum pn. „Kresy. Ocalone wspomnienia”), a także do lektury jej biogramu opracowanego przez panią kustosz Małgorzatę Młynarską na potrzeby tworzonej przez Instytut Śląski publikacji pt. „Leksykon. Kresowianie na Śląsku po 1945 r.”.

Data publikacji: 2024-02-22

Barbara Czyżyk z d. Raczyńska – ur. 22 lutego 1926 r. we Lwowie, zm. 20 sierpnia 2015 r. w Brzegu – magister farmacji.

Córka Tadeusza Raczyńskiego, radcy ministerialnego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, i Marii z d. Pileckiej. W czasie okupacji uczęszczała na tajne komplety. Po powrocie z łagrów rozpoczęła naukę na tzw. Kursie Wstępnym Zerowym, obejmującym dwie klasy liceum, zakończonym maturą i dającym prawo wstępu na wyższe uczelnie. W 1953 r. ukończyła studia uniwersyteckie we Wrocławiu z tytułem magistra farmacji.

Od września 1943 r. należała do NOW-AK, od stycznia 1945 r. Okręg Lwów AK – Inspektorat Lwów Miasto, dzielnica Lwów Śródmieście, łączniczka 1. plutonu – dowódca ppor. Bronisław Szeremeta. Posiadała stopień wojskowy – kapral, pełniła funkcję łączniczki 1. plutonu, była kolporterką „Słowa Polskiego”, pseudonim „MARYSIA”. W nocy z 8 na 9 stycznia 1945 r. została aresztowana przez NKWD w swoim mieszkaniu.

Przebywała w więzieniu we Lwowie (ul. Łąckiego), a w drodze powrotnej z łagrów w więzieniach: Swierdłowsk, Orzeł, obóz Brześć nad Bugiem. Za przynależność do AK, artykułem 54-1a i 54-11 KK ZSRR, została skazana na 4 lata łagrów. Łagry uralskie: od 1 maja 1945 r. – Niżny Tagił, Ural, następnie od jesieni 1945 r. – Wierchoturie, rej. Sierowski, obłast’ Swierdłowska; od 1946 r. Monastyrka, po kilku miesiącach Gładkowka; od 1948 r. Nabiereznaja i Sośwa. W łagrach pracowała w tartaku, przy wyrobie węgla drzewnego, przy pracach rolniczych, przy budowie drogi, również jako koniuszy, woźnica i telefonistka.

Od lipca 1948 r. resztę kary zamieniono na deportację do Polski; 9 września 1948 r. przybyła do Wrocławia.

W 1999 r. uzyskała tytuł Weterana Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny, a w 2001 r. otrzymała nominację na stopień Podporucznika Wojska Polskiego.

Bibliografia:

Raczyńska-Czyżyk B., Brzeg, 2002, Ural moja ojczyzna mimo woli.

Baza Danych Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej.